Kanserde tedavi başarısını etkileyen en önemli faktör erken tanıdır.
Kontrolsüz olarak büyüyen, kan veya lenf damarları yolu ile uzak organlara yayılım gösterebilen kötü huylu tümörlere kanser denir.
Kanser Sorunu
2008 yılından itibaren Kanserden dolayı dünyada 7.6 milyon insan ölümü yaşanmıştır.(Tüm ölümlerin yaklaşık %13'ü)
Ana tür kanserler:
- Akciğer Kanseri ( 1.37 milyon kişi)
- Mide Kanseri ( 736.000 kişi)
- Karaciğer Kanseri ( 695.000 kişi)
- Kolorektal Kanseri( 608.000 kişi)
- Meme Kanseri (458.000 kişi )
- Rahim ağzı kanseri ( 275.000 kişinin ölümüne neden olmuştur. )
Kanser ölümlerinin %70'e yakın oranı düşük yada orta gelirli ülkelerde baş göstermektedir.2030 yılında kanserden dolayı ölüm oranı 13.1 milyon kişiye kadar ulaşacağı öne sürülüyor.
Kanser nasıl oluşur
Çeşitli hücre içi ve dışı etkenlere bağlı olarak hücrelerde önce sınırsız çoğalma yeteneği ( ölümsüzlük) ortaya çıkmakta, daha sonra eklenen mutasyonlar ile hücrelerin bulundukları yerin uzağında da çoğalabilmesi mümkün olmaktadır.
Kanser için risk faktörleri
Sigara ve Alkol kullanımı, sağlıksız beslenme ve fiziksel hareketsizlik kanser için önemli risk faktörleridir.
Kronik hastalıklar Hepatit B,C ve HPS virusü düşük ve orta gelirli ülkelerde kanser vakalarının önemli derecede nedeni olarak gözükmektedir. Düşük gelirli ülkelerde kadınların HPV den kaynaklı rahim ağzı kanserine dayalı ölümlerinin önde gelen nedenidir.
Kanser nasıl azaltılabilir
Hastalığı yönetebilmek ve yoğun karışıklığı önlemek için kanserin nedenleri bilmek gerekmektedir.Kanser erken teşhis edildiğinde kanıta dayalı stratejiler uygulanarak hastalık azaltılabilir ve kontrol edilebilir. Çoğu kanser erken teşhis edildiği taktirde yüksek şansta tedavi edilebilir.
Risk faktörlerinden sakınma
Kanser ölümlerinin %30'undan fazlası risk faktörlerinden sakınılarak engellenebilir.
- Sigara kullanımı
- Fazla kilolu ya da obezite
- Sağlıksız beslenme ve taze sebze-meyve tüketmemek
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Alkol kullanımı
- Cinsel yolla bulaşan HPV enfeksiyonu
- Şehir hava kirliliği
- Kapalı alanda katı yakıt dumanına maruz kalma
Sigara kullanımı dünya çapında kanser ölümünün %22'sini ve %71 Mide kanserine neden olan en önemli risk faktörüdür. Birçok düşük gelirli ülkelerde kanser ölümlerinin %20 si HBV ve HPV enfeksiyonundan kaynaklanmaktadır.
Önleme Stratejileri
- Yukarıda listelenmiş risk faktörlerinden sakınmak
- HPV ve Hepatit B virüsü için aşılanmak
- Mesleki maruziyet
- Güneş ışınlarına maruz kalmaktan sakının.
Kanser kaynaklı ölüm oranı erken teşhis edildiğinde düşmektedir.Hastalığın belirtilerini ve semptomlarını erken farkedebilmek hastalığın ilerlemeden tedavi edilebilmesi için önem teşkil etmektedir.
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder